๓. นิทานเรื่่อง โตเทยยะพราหมณ์
เมื่อพระสัพพัญญููยังอยู่ดี มีชีวีอยู่ในสมัยนั้น
ยังมีโตเทยยะพราหมณ์มีนามก้อง เข้าร้องเรียกเศรษฐ๊มีโมหันต์
มีสมบัติหลายหลากมากอนันต์ คำนวณกันไม่น้อยแปดร้อยล้าน
แต่ตระหนี่ถี่เหนียวเด็ดเดี่่ยวนัก แกหลงรักแต่สมบัติพัสถาน
มีอายุอยู่มาชรากาล ไม่ทำทานทำกุศลแก่คนใน
พระพุทธองค์ทรงศีลมาบิณฑบาต แกตวาดสำทับร้องขับไล่
ว่าภิกษุหัวโล้นทะโมนไพร แกทำไมขอทานที่บ้านกู
ไม่ทำมาหากินจนสิ้นท่า เที่ยวด้านหน้าขอทานทุกคนผู้่
แกออกไปเสียจากปากประตู อย่ายืนอยู่หน้าบ้านรำคาญตา
แต่พระองค์ดำรงสติไม่ปริโอษฐ์ ไม่ถือโกรธเศรษฐีที่ด่าว่า
แต่ทรงแย้มสรวลนิดผิดธรรมดา จึงพระอานนท์ถามซึ่งความใน
พระพุทธองค์ทรงตรัสพยากรณ์ ว่าดูก่อนอานนท์เศรษฐีใหญ่
จะไปสู่อบายเมื่่อตายไป แล้วเกิดใหม่กายาเป็นหมาดำ
กลับมาเฝ้าสมบัติพัสถาน เพราะห่วงบ้านของตนกมลต่ำ
ห่วงสินทรัพย์นับโกฎิเป็นโทษธรรม เพราะบาปกรรมด่าว่าตถาคต
จะเกิดเป็นหมาเห่าคอยเฝ้าบ้าน เมื่อเราผ่านทีไรจำได้หมด
จะคอยเห่าเฝ้าไล่ไม่ละลด เธอจงจดจำไว้ในไม่ช้า
ต่อมาเศรษฐีตายไปหลายศก ทิ้งมรดกร้อยล้านประมาณค่า
แต่ไม่ครบสมบัติเต็มอัตรา ไม่ทราบว่าฝังไว้ที่ไหนกัน
มีบุตรชายชื่่อว่าศุภมานพ ค้นไม่พบทรัพย์มากมายหายไปนั่น
ทั้งรองเท้าทองคำของสำคัญ รวมทั้งอัญมณีไม่มีครบ
วันหนึ่งพระพุทธองค์ทรงยลญาณ แลเห็นบ้านโตเทยยะพราหมณ์ก็ประสบ
เห็นบุญของบุตรชายนายมาณพ อันเคยอบรมบ้างแต่ปางบรรพ์
พระจึงโปรดปรานถึงบ้านเขา ด้วยบุญเก่ามีบ้างเคยสร้างสรรพ์
เขาจะได้ดวงตาโสดาบัน จะเดินมรรคาบุญมีทุนรอน
พระจึงไปบิณฑบาตเดินยาตรา ประทับหน้าประตูเขาดูก่อน
ศุภมานพผู้เจริญก็เดินจร ถวายอาหารหวานอ่อนแก่พระองค์
มีหมาดำตามหลังมานั่งเห่า ส่งเสียงเร้ารุกไล่ไม่ประสงค์
พระจึงตรัสเรียกนามไปตามตรง โตเทยยะคงรู้จักร้องทักเรา
เมื่อเป็นคนก็ด่าเราสาหัส มาอุบัติเป็นหมาก็มาเห่า
จะมีกรรมตามไปมิใช่เบา ทั้งกรรมเก่ากรรมใหม่มิใช่น้อย
๐ ฝ่ายหมาดำฟังคำพระดำรัส โทมนัสในใจมิใช่่น้อย
เงียบเสียงเห่าก้มหน้าทำตาปรอย เดินหางห้อยหัวตกวิ่งหยกไป
ไปนอนเฝ้าเตาไฟที่ในบ้าน ทำอาการซ่อนเร้นเหมือนเป้นไข้
ศุภมานพเห็นความเป็นไป เหตุไฉนสมณะมาเกินเลย
แต่มาณพยังเห็นเป็นสมณะ จะเถียงพระไม่ขึ้นจึงยืนเฉย
แต่ยังจดจำคำร่ำภิเปรย อยากจะเอ่ยปากถามถึงความนัย
จึงติดตามไปหาตถาคต น้อมประณตนั่งถามความสงสัย
ท่านเรียกหมาโตเทยยะได้อย่างไร ชื่อบิดาหาใช่ชื่อสุนัข
พระพุทธองค์ทรงตรัสว่าสัตว์น้ัน คนคือชั้นสัตว์เลิศประเสริฐศักดิ์
หมาคือสัตว์ต่ำต้อยบุญน้อยนัก จึงอาจจักเปลี่ยนผลัดอุบัติมา
โตเทยยะบิดาเวลานี้ เกิดมามีบุญน้อยด้อยนักหนา
จิตใจห่วงสมบัติเป็นอัตรา อุบัติมาเกิดเป็นเช่นสุุนัข
เกิดมาเฝ้าเรือนชานที่บ้านเก่า ตามมาเฝ้าทรัพย์ห่วงอยู่หน่วงหนัก
ศุภมานพฟังนั่งชะงัก ว่าไม่ยักอยากเชื่อมันเหลือฟัง
พระพุทธองค์ทรงว่าถ้าเช่่นนั้น พิสูจน์กันให้แน่แต่หนหลัง
จงอาบน้ำสุนัขนั้นสักครั้ง จับไปนั่งเตียงนอนพักผ่อนกาย
บนที่นอนหมอนมุ้งจรุงกลิ่น จงให้กินขนมดีมีความหมาย
ดั่งเช่นโตเทยยะพราหมณ์ตามสบาย ก่อนท่านตายอย่างไรก็ให้ทำ
พอสุนัขนอนหลับจงจับหู กระซิบดูดั่งบิดาให้น่าขำ
ว่าพ่อซ่อนทรัพย์ไว้จดได้จำ พ่อช่วยนำไปขุดให้บุตรชาย
ศุภมานพรับรีบกลับเหย้า พระพุทธเจ้าสั่งสมอารมณ์หมาย
จึงจับหมาอาบน้ำตามภิปราย ให้นอนสบายดั่งว่าบิดานอน
บนเตียงนอนเศรษฐีผู้บิดา ทำตามว่าที่พระองค์ได้ทรงสอน
กระซิบถามบิดาโดยว่าวอน ว่าพ่อซ่อนทรัพย์ไว้ที่ไหนมี
จงพาลูกไปดูให้รู้แห่ง ยังหลักแหล่งซ่อนทรัพย์พ่อเศรษฐี
สุนัขดำลุกขึ้นยืนทันที วิ่งไปที่ใต้โคนของต้นไทร
เอาจมุกดมกลิ่นเอาตีนขุด เหมือนบอกจุดที่ลับฝังทรัพย์ให้
มาณพให้บุรุษขุดลงไป ก็พอใต้ดินดอนนั้นซ่อนทรัพย์
ได้พบทรัพย์มากมายอีกหลายแสน ใส่ตุุ่ม่แน่นเต็มปรี่มีเสร็จสรรพ
ทั้งรองเท้าทองคำเป็นความลับ ตรงที่รับสั่งไว้ใต้ปถพี
ครั้นเมื่อศุภมานพได้พบทรัพย์ จึงยอมรับนับถือพระชินสีห์
นับถือพระรัตนตรัยในชีวี ทรัพย์ที่มีมากมายแจกจ่ายไป
เลื่อมใสพระรัตนตรัยเลื่อมใสล้น พระทศพลเลิศลบภพสมัย
เชื่อปัญญาตรัสรู้พระภูวนัย ว่าแจ้งในสามโลกสิ้นโศกทรวง
เชื่อนรกเชื่อสวรรค์ไม่หวั่นไหว เชื่่อนิพพานพ้นภัยอันใหญ่หลวง
เชื่ออุบัติสัตว์เกิดกำเนิดปวง เชื่อว่าดวงชะตาเป็นตามเวรกรรม
เชื่อว่าตายแล้วเกิดกำเนิดใหม่ เป็นสัตว์ใหญ่สัตว์น้อยอันต้อยต่ำ
เชื่อเวียนว่ายตายเกิดวิบากกรรม เชื่อแรงบุญหนุนนำกำเนิดมา
เชื่อว่ากรรมจำแนกให้แตกต่าง เชื่อว่ากรรมนำทางในชาติหน้า
เชื่อว่ากรรมชาติก่อนย้อนนำพา ให้เวียนว่ายในมหาสมุทัย ฯ (๗๒ คำ)
๑๔ ธันวาคม ๒๕๓๒
