๓๘. นิทานเรื่อง ปาฎิหารย์สามเณร

๓๘. นิทาน

เรื่อง   ปาฎิหารย์สามเณร

      ๐ มีนิทานนานสุดครั้งพุทธกาล               เป็่นนิทานเรื่องจริงทุกสิ่งสัตย์

เรื่องสามเณรสังกิจจ์ฤทธิ์ชะงัด                     เป็นอรหัตเมื่อยามเป็๋นสามเณร

ท่านเป็นบุตรเศรษฐีมีทรัพย์มาก                   ญาติมาฝากสารีบุตรอุตตมเถร

เพราะชีวิตเณรนี้ยังมีเวร                               เป็นเด็กเดนตายมาแต่เยาว์

ด้วยมารดาตายต้ังแต่ยังท้อง                       ญาติพี่น้องเอามารดาท่านมาเผา

จนไหม้มอดลงไปอยู่ในเตา                         ญาติเก็บเอาทิ้งไว้ในกองฟอน

แต่ตรองท้องเหลืออยู่ไม่สู้หมด                   ยังปรากฎเป็นเนื้อยังเหลือก้อน

พวกญาติก็ทิ้งมาไม่อาทร                            ไฟยังร้อนก้อนเนื้อยังเหลือคา

สัปเหร่อเอาไม้มาไชดู                                 เห็นเจ้าหนู่นอนอยู่ไม่รู้ประสา

ดูรูปร่างน่ารักผ่องพักตรา                            จึงอุ้มมาให้พ่อเลี้ยงหน่อน้อย

แล้วต้ังนามเด็กนิด "สังกิจจะ"                     เป็นคำพระลึกนักอยู่สักหน่อย

ว่า "ร่วมกิจการงานชาวบ้านพลอย              ต้องมาคอยช่วยเลี้ยงเพียงลูกยา"

พระพุทธองค์ทรงทราบบุญบาปเก่า            ทรงรู้เท่าทันชาติวาสนา

ว่าจะลุอรหันต์ทันเวลา                                ถึงใครฆ่าก็ไม่ตายวายชีวัน

ถึงแม่ตายไหม้สยองในกองฟอน                ลูกก็นอนอยู่ได้ไม่อาสัญ

บุญจะได้ดวงตาโสดาบัน                            จนลุอรหันต์อนันตคุณ

คร้ันอายุเจ็ดขวบประจวบผล                       ญาติของตนเจาะจงเข่้าส่งหนุน

ฝากเป็นศิษย์สารีบุตรสุดเป็นบุญ                เข้าเจือจุนให้รับบรรพชา
บอก"ตจะปัญจะกรรมฐาน"                         บรรลุฌานโดยชาติวาสนา
บรรลุเป็นอรหันต์ทันเวลา                           ปฎิสัมภิทาญาณลุทันใด 
เป็นสามเณรอรหันต์อันน้อยจ้อย                รับใช้สอยอุปัชฌาชย์อาจารย์ใหญ่
รับใช้พระปุถุชนคนทั้วไป                           โดยตั้งใจปฎิบัติอุปัชฌาย์
วันหนึ่งพระแก่ชราสาวัตถี                          สามสิบชีบวชครบจบพรรษา
ครบห้าปีตามกำหนดเป็นกฎชา                  ครบเวลาถือนิสัยวินัยมี
จึงเข้าลากราบบาทพระศาสดา                  จะขอลาออกไปอยู่ไพรศรี
พระตรวจดูเหตุการณ์ฌาณวิธี                    ทราบว่ามีเภทภัยในไพรวัน
พระชราปุถุชนจะจนจิต                              ไม่มีฤทธิ์ต่อสู้ศัตรูนั่น
จำต้องส่งมือรองไปป้องกัน                        เห็นเณรน้ันมีฤทธิ์จะปิดบัง
จึงตรัสให้ไปลาสารีบุตร                             พระก็สุดขืนขัดที่ตรัสสั่ง
จึงเข้าถามหาเถรเจ้าเณรดัง                       ก็คอยน่ั่งรับใช้อยู่ใกล้ชิด
สารีบุตรจึงสั่งสังกิจจะ                               ไปกับพระผู้เฒ่าฐานเป็นศิษย์
สามเณรรู้ตามเท่าความคิด                        จึงไม่บิดพลิ้วทำตามอาจารย์
พระชราสามสิบอุบอิบบ่น                           เราก็คนแ่กชราน่าสงสาร
ยังต้องห่วงสามเณรมิเป็นการ                    ดงกันดารเณรน้อยพลอยรุงรัง
สารีบุตรว่าให้เอาไปเถิด                            แล้วจะเกิดรู้ได้ในภายหลัง
ไม่ต้องช่วยเณณน้อยคอยระวัง                 แต่เณรยังช่วยให้พ้นภัยพาล
พระชราสามสิบจึงรีบรัด                            ออกจากวัดเชตุพนวิมลสถาน
ร้อยยี่สิบโยชน์ไปได้ประมาณ                   พวกชาวบ้านเลี้ยงดูให้อยู่ดี
มีเข็ญใจนายหนึ่งซึ่งมาพบ                       เข้าประจบพระเณรเป็นสุขี
อาศัยกินเศษข้าวของหลวงชี                   แล้วหลีกหนีเดินไปในพนา
ไปพบโจรห้าร้อยมันคอยอยู่                     คอยจับผู้เดินทางระหว่างป่า
ฆ่าเอาเลือดศัตรูมาบูชา                            เทวดาเจ้าป่าพนาวัน
มันเห็นชายเข็ญใจเดินไพรเปลี่ยว            มาคนเดียวองอาจไม่หวาดหวั่น
จึงจับชายนั้นมาบูชายัญ                           ชายคนน้ันกลัวตายวายชีวี
ว่าเราคนเข็ญใจไร้อาหาร                          รับประทานกินเดนเหมือนเซ่นผี
อันเลือดเนื้อเราไซร้ไม่ใคร่ดี                     เข้าพิธีเทวดาหันหน้าเมิน
โน่นแน่ะมีพระสงฆ์หลายองค์อยู่               อยู่เป็นหมู่ในป่าภูผาเผิน
เป็นวรรณะพราหมณ์ชั้นอันเจริญ               จึงขอเชิญไปเอามาเข้าพิธี
เป็นเลือดเนื้อเชื้อวรรณอันผ่องใส             คงชอบใจเทวดาในราศี
เจ้าพวกโจรทั้งสิ้นก็ยินดี                           พากันปรีไปปะพระชรา
สามเณรเห็นโจรทะโมนจับ                       พระชราจะดับถูกจับฆ่า
จึงบอกโจรทั้งปวงว่าหลวงตา                   ผมอาสาไปแทนในแดนดง
พวกโจรจึงจับเณรไปเข่นฆ่า                     หมายบูชาเทวาดดั่งประสงค์
เณรก็เข้าฌานนิ่งดิ่งดำรง                         นั่งเหมือนองค์เณรตายไม่หายใจ
โจรคววดาบคมน้ันเข้าบั่นศอ                    แต่ดาบก็หักคาหาเข้าไม่
ใช้่หอกแทงก็หักปักเข้าไป                       ก็บิดเบี้ยวพับไหล่เหมือนใบตาล
โจรทิ้งหอกทิ้งดาบเข้ากราบก้ม                เข้าบังคมกันคล้ายนายทหาร
เข้ากราบแม่ทัพตัวกลัวลนลาน                 พลางสาบานว่าโจรทะโมนไพร
คนพันคนเห็นกันก็ขวัญหาย                      วิ่งหนีตายซ่อนหน้าในป่าใหญ่
ท่านคนเดียวกล้าหาญปานเทพไท           หน้าแจ่มใสดั่งทองผ่องอำพัน
เปรียบเหมือนดอกกรรณิการ์ในป่ารัง         บานสะพรั่งแจ่มใสในไพรสัณฑ์
สามเณรสังกิจจ์คลายจิตพลัน                   แล้วเทศน์กัณฑ์ใหญ๋นั่งสั่งสอนธรรม
โจรกลับใจเข้าบวชนั่งสวดมนต์                กลายเป็นคนจิตใจไม่ใฝ่ต่ำ
ถึงเป็นพระปุุถุชนคนมีกรรม                      บุญก็นำพาตนเป็นคนดี
๐ พระชราปลอดภัยในชีวิต                       เพราะสังกิจจะเณรเป็นถ้วนถี่
จึงทราบว่าเณรน้อยมีฤทธี                        พระผู้มีพระภาคหากเมตตา
๐ ส่งเณรน้อยเป็นเพื่อนในเถื่อนกว้าง       เพื่อขัดขวางโจรภยัที่ในป่า
จึงตรัสสั่งให้เราเข้าไปลา                         พระอัครสาวกก่อนสัญจรไพร
๐ สารีบุตรแจ้งจิตพระจอมสงฆ์                 ว่าให้ส่งเณรนิดอยุ่ชิดใกล้
เป็นเพื่อนพระชราในป่าไพร                      เพื่อป้องกันโจรร้ายในป่าดง
๐ สังกิจจะมีชื่อบรรลือลั่น                          ว่าเป็นพระอรหันต์พญาหงส์
ลอยอยู่ในโลกุตรพุทธพงศ์                       ไม่เวียนวงเกิดตายว่ายเวียนวน
๐เป็นอมตะเทพชั้นสวรรค์ทิพย์                 เรียกนิพพานเลิศประเสริฐผล
อยู่สวรรค์ชั่้นฟ้านภาดล                             อยู่เหนือพ้นโลกนั้นนิรันดร ฯ  (๗๔ คำ)


                                                                        ๑๘ ม.ค. ๒๕๓๒

  

๓๗. นิทานเรื่อง พระแก่แพ้เณร

๓๗. นิทาน

เรื่อง พระแก่แพ้เณร

     ๐ มีนิทานนานสุดคร้ังพุทธกาล         เป็นนิทานเรื่องจริงทุกสิ่งสรรพ์

พระพุทธองค์พร้อมสงฆ์สักครึ่งพัน        ได้พากันเดินมาถึงป่าสะแก

เห็นกุฎีห้าร้อยไม่น้อยนั่น                       ได้พักกันชุมนุมทั้งหนุ่มแก่

เณรเรวัตปาฎิหารย์บันดาลแท้                  งามไม่แพ้บุพาพระอาราม

มีพระแก่สององค์ปลงไม่ตก                   จึงหยิบยกนินทาว่าหยาบหยาม

ว่าเณรน้อยเอาหน้าพยายาม                   สร้างจนงามรับหน้าพระตถาคต

มัวแต่การก่อสร้างถากถางป่า                 เสียเวลาบำเพ็ญละเว้นหมด

จะเอาหน้าอารามทำงามงด                    ควรจะงดสร้างประมาณสถานกลาง

พระตถาคตมาในครานี้                            เพราะท่านพี่มีศักดิ์เป็นหลักฐาน

เป็นสาวกเบื้องขวาได้หน้าบาน               ถ่อสังขารมานี่เพราะพี่ต้ัง

พระพุทธองค์ทรงแจ้งแห่งพระญาณ       ควรทรมานเสียก่อนเพื่อสอนสั่ง

จึงสำแดงฤทธาเข้ามาบัง                        ให้พระทั้่งสองปลื้มจนลืมตน

เมื่อกลับพพารามมาตามหลัง                  ให้ลืมทั้งบริขารไม่แบกขน

กระบอกกรองน้ำท่าไว้ป่าบน                    มากลางหนทางร้ายก็คลายฤทธิ์

ให้พระแก่สององค์ที่หลงไหล                  ลืมของไว้ในป่าประหม่าจิต

ต้องย้อนหลังไปพลันกระชั้นชิด               เที่ยวเพ่งพิศของวางไว้อย่างไร
แต่กุฎิห้าร้อยเคลือนคล้อยหมด               ไม่ปรากฎว่มีอยู่ที่ไหน

เห็นกระบอกกรองน้ำแขวนรำไร               ห้อยอยู่ใต้ต้นสะแกมีแต่รก

ป่าสะแกเลื่อนเปื้อนเมื่อเดือนก่อน           ที่เราจรมาดูอยู่หยกหยก

มันไม่มีเหมือนเก่าเราเพ้อพก                  เที่ยวเดินวกเวียนวนหาต้นทาง

พระแก่สองรูปตามโดนหนามไหน่           มันข่วนไหล่ข่วนหน้ามาทั้วร่าง

นึกสงสัยว่ากุฎีมีระวาง                             มันลอยคว้างไปได้อย่างไรกัน

ตามมาถึงบุพพาพระอาราม                     อันงดงามมีชื่อบรรลือลั่น

นางวิสาขาสร้างแต่ปางบรรพ์                  พอดีทันเธอหากระยาคู

มาถวายพระป่าทั้งห้าร้อย                        ที่เดินคล้อยมาพักเมื่อสักครู่

วิสาขาออกปากโดยอยากรู้                     ว่าที่อยู่เณรนั้นเป็นฉันใด

พระแก่จึงได้ตอบโดยชอบว่า                  มันเป็นป่าพงรามมีหนามไหน่

เหมือนป่าผีปาเปรตทุุเรศกระไร               ไม่น่าอยู่อาศัยเป็นไพรพง

เมื่อพระแก่กลับไปได้สักครู่                     ก็มีหมู่พระใหม่ในพระสงฆ์

มาฉันยาคูน้ันพลันนั่งลง                          เจ้าภาพคงไถ่ถามตามอัชฌา

ไปอยุ่ปามาถึงสักหนึ่งเดือน                     คงเบื่อเบือนไพรพงในดงป่า
พระหนุ่มตอบว่ามหาอุบาสิกา                  กุฎีน่าอยู่พักตำหนักทอง
ช่างวิจิครสวยงามอร่ามนัก                      น่าไปพักกุฎีหนที่สอง
นางวิสาขานึกน่ังตรึกตรอง                      ไม่สอดคล้องคำตอบไม่ชอบใจ
จึงถามพระจอมมุนีศรีสุุคต                       บำเพ็ญพรตป่าสะแกแน่ไฉน
ในป่ามีกุฎีอยู่ที่ใด                                    จะมีใครสร้างศรีกุฎีทอง
นางอยากได้คำตอบให้ชอบจิต               ว่าเณรฤทธิ์เหลือดีไม่มีสอง
สร้างกุฎีในป่างามน่ามอง                        พระจะต้องตอบตามความเป็นจริง
แต่พระจอมมุนีศรีสุคต                             ประภาสพจน์เป็นกลางอย่างดียิ่ง
ว่าป่าใดพระพักพำนักพิง                         ป่าก็ทิ้งชื่อป่าเป็นอาราม
ถ้าป่าใดผีอยู่ ก็รู้ว่า                                  เป็นป่าช้าเปรตเป็นเขตห้าม
ถ้าป่าใดพระอยู่ก็รู้นาม                            เป็นป่าแก้วแวววามอร่ามเรือง ฯ  (๔๒ คำ)

                                                                         ๑๘ มกราคม  ๒๕๓๓       

๓๖. นิทานเรื่อง สามเณรอรหันต์

๓๖. นิทาน

เรื่่อง  สามเณรอรหันต์

     ๐  มีนิทานนานสุดครั้งพุทธกาล         เป็นนิทานเรื่องจริงเป็นสิ่งสัตย์

มีสามเณรชื่่อเก๋ว่า "เรวัต"                       เป็นอรหัตแต่คร้ังยังเป็นเณร

บุตรของนางสารีอันมีชื่อ                         มีบุตรคือ "สารีบุตร" อตตมเถร

บุตรคนโต "อุปติส" คิดพิเรนทร์              ชอบตระเวนเข้าดงในพงไพร

คบฤาษีชีพราหมณ์ไปตามป่า                 เพื่อดูว่าชีดงพระองค์ไหน

สำเร็จพระอรหัตได้ตรัสไตร                    รู้แจ้งในไตรโลกสิ้นโศกทรวง

แล้วก็ไปศรัทธาปริพาชก                        ที่คนยกว่าดีเป็นชีหลวง

แต่ไม่แน่ใจจริงสิ่งทั้งปวง                       ว่าจะล่วงรู้จริงทุกสิ่งไป

วันหนึ่งได้พบพระอัสชิ                            มีสติมั่นคงไม่สงสัย

อิริยาบถสี่ดีกระไร                                   พรรณผ่องใสสังเกตุมีเมตตา

จึงถามว่าอาจารย์ท่านชื่อใด                   ท่านชอบใจธรรมกถึกเข้าศึกษา

อยู่สำนักใดดีมีปัญญา                            ได้ดวงตาเห็นธรรมเลิศล้ำจริง

พระอัสชิตอบว่าข้าผุู้น้อย                       ยังมิค่อยแจ้งใจในทุกสิ่ง

พระศาสดาข้าเลิศประเสริฐยิ่ง                สอนให้นิ่งพินิจพิจารณา

ว่าทุกส่ิ่งไหลมาแต่สาเหตุ                     พระทรงเทศน์ถึงเหตุดุจดังว่า

เมื่อดับเหตุเสียสิ้นทั้่วดินฟ้า                   สิ่งนานาดับเชื้อไม่เหลือเดน

สะดุดจิตคิดเห็นว่าเป็นจริง                     จึงยืนนิ่งวันทามหาเถร

เดินตามหลังไปไม่มีใครเกณฑ์              ถึงบริเวณป่ากว้างในกลางไพร

อันพวกปัญจวัคคีย์หลีกหนีมา               เข้าบูชาไฟอยู่เป็นหมู่ใหญ่

พระพุทธองค์ตามมาไม่ช้าใย                เมื่อทรงได้ลุพระโพธิญาณ

เทศน์โปรดปัญจวัคคีย์มีปัญญา             ได้ดวงตาเห็นธรรมเป็นแก่นสาร

พระโกณฑัญญะพราหมณ์ตามโบราณ   บำเพ็ญฌานเชี่ยวกล้ายิ่งกว่าใคร

จึงพลันได้ดวงตาโสดาบัน                     ในฉับพลันปัญญาดวงตาใส

พระภัททิยะ, วัปปะ, องค์ต่อไป              พระมหานามะ, ได้ดวงปัญญา

พระอัสสชิพราหมณ์ป่าบูชาไฟ              ผู้มีวัยยังอ่่อนหย่อนพรรษา

ก็ได้ธรรมจักษุสุธรรมา                           เป็นโสดาบนัสงฆ์องค์สุดท้าย

จึงเเที่ยวออกบิณฑบาตเที่ยวยาตรา     กิริยางดงามมีความหมาย

พระอุปติสติดตามพราหมณ์หนุ่มชาย    จนถึงภายในพนาสวนป่ากวาง

ได้พบพระพุทธเจ้าเข้าบังคม                 พระบรมราชครูอยู่ห่างห่าง

พระองค์ทรงเห็นชัดจึงตรัสพลาง          ว่านั่นร่างของสงฆ์ทรงปัญญา

จะเข้ามาบรรพชาเป็นสาวก                   ที่เรายกเป็นมิตรศิษย์มือขวา

ขอบวชเป็นข้าบาทพระศาสดา              ได้เป็นสาวกเอกภิเศกนาม

เรียกพราะสารีบุตรพิสุทธิ์สงฆ์               เลิศกว่าองค์อื่่นใดในโลกสาม

อัครสาวกเบื่องขวาสง่างาม                  มีชื่อตามมารดาสมญากร

มีน้องร่วมอุทรกระฉ่อนชื่อ                    ล้วนเชื่อถือพี่น่ังคอยส่ังสอน

เข้าบวชเป็นอรหันต์นิรันดร                   ชาวนครลือชาในคราน้ัน

ห้าคนบวชตามพี่สารีบุตร                     เป็นมนุษย์พ้นโศกโลกสวรรค์

เป็นอรหันต์มี่นามไปตามกัน                 เหลือแต่ชั้นสุดท้องเป็นน้องชาย

ชือ "เรวัต" เบ็ดเสร็จเจ็ดพรรษา           พ่อแม่ว่าน้องนี้มีความหมาย

จะได้สืบตระกูลเป็นมูลนาย                  มีเชื่อสายสืบวงศ์พงศ์ประยูร 

จึงรีบหาสาวน้อยแม่ร้อยชั่ง                  อายุยังน้อยอยู่ไมรูํ้สูญ

เจ็ดขวบเท่ากันเสริมมาเพ่ิ่มพูน            คิดหารคูณจัดการงานวิวาห์

ตามธรรมเนียมอินเดียไม่เสี่ยหลาย     ให้หม่ั้นหมายเสียก่อนอ่อนพรรษา

เพื่อผูกพันมั่นสุดมีบุตรา                      ให้บิดามารดานั้นได้บุญ

เรวัตเห็นผิวกายคุณยายเหี่ยว              ปากบิดเบี้ยวสั่นเร่าผมขาวกรุ่น

คิดว่าคนแก่นี้ไม่มีคุณ                           คงเซซุนล้มตายเมื่อปลายมือ

นึกคิดอยากอออกบวชนั่งสวดมนต์      เหมือนพี่คนอื่นดีล้วนมีชื่อ

บวชไปแล้วหกคนฝูงคนลือ                  เรานี้หรืออยูไปทำไมกัน

พระสารีบุตรเพ่งญาณเห็นบ้านช่อง      ทราบใจน้องรักดีขมีขมัน

จึงส่ังพระที่ไปในไพรวัน                       พบน้องนั้นเรวัตอย่าขัดใจ

ถ้าเธอขอบวชเณรมาเป็นศิษย์              ให้รับกิจบวชน้องให้ผ่องใส

ไม่ต้องขออนุญาตสิทธิ์ขาดใคร            คงไม่ให้บวชแน่พ่อแม่น้ัน

เรวัตน้อยหลบหนีพิธีแต่ง                     ไปถุึงแหล่งวัดป่าพนาสัณฑ์

เข่้ากราบพระวัดป่าพนาวัน                    ขอบวชบรรพชาเป็นสามเณรน้อย

เมื่อพระป่าซักไซ้ไล่เลียงดู                   รู้ว่าหนูน้อยไซร้มิใช่ย่อย

สารีบุตรนุชน้องมีร่องรอย                     จะติดต้อยตามหาพี่ยาตน 
จึงบวชให้เรวัตลัดกฎเกณฑ์                  เป็นสามเณรน้อยไว้ในไพรสณฑ์
พระสารีบุตรทราบเรื่องเบื้องยุบล          จะเดินด้นตัดป่าไปหาน้อง
เข้าทูลลาพระมหามุนีนาถ                     ไม่อนุญาตตรัสสั่งยังขัดข้อง
ให้คอยหนึ่งพรรษาอย่าคะนอง              ให้น้องครองศึลก่อนค่อยจรไป
คถาคตจักได้เดินไปด้วย                        เพื่อไปช่วยเณรน้องให้ผ่องใส
พระสารีบุตรยำเยงเกรงพระทัย              ถีงอย่างไรพระสรรเพชญ์เห็นเหตุการณ์
ฝ่ายเรวัตเณรน้อยเฝ้าคอยพี่                   คอยหลบหนีญาติดยมอยู่ทางบ้าน
จึงหนีเร้นบำเพ็ญตบะฌาน                     ในดงดานป่าสะแกไกลแม่น้ำ
ห่างจากบ้านไกลบิบสามสิบโยชน์          นั่งสันโดษภาวนาเวลาค่ำ
ทั้งเช้าสายบ่ายเย็นเป็นประจำ                จนลุธรรมอรหัตวิปัสสนา
ได้บรรลุปฎิสัมภิทาญาณ                        โดยประมาณนับได้ในพรรษา
พระพุทธองค์ทรงสิ้นอภิญญา                 ทรงทราบว่าเรวัตตัดโลกีย์
เป็นเณรน้อยสำเร็จเผด็จศึก                    รู้ตื้นลึกธรรมล้วนโดยถ้วนถี่
จำจะไปรับขวัญโดยทันที                        พระจึงมีพจนาทประกาศไป
เราจะไปรับเณรบำเพ้ญพรต                     อันปรากฎฤทธาในป่าใหญ่
จึงพระเณรถ้วนหน้าจึงคลาไคล               เข้าพงไพรไม่น้อยห้าร้อยองค์
ให้พระสีวลีผู้มีลาภ                                  อันเอิบอาบลาภายิ่งกว่าสงฆ์
เดินนำหน้าเข้าไปในไพรพง                    โดยเจาะจงให้ท่านบันดาลฤทธิ์
ให้พระได้อิ่มหนำสุขสำราญ                     ภัตตาหารอิ่มหนำชื่นฉ่ำจิต
เพราะพระทั้งห้าร้อยใช่น้อยนิด                จึงต้องคิดวางแผนแดนกันดาร  
พระที่เดินทางไกลจึงใจชื้น                      ล้วนสดชื่นในป่าภัตตาหาร
ส่วนเรวัตเณรองค์ผู้ทรงญาณ                   ทราบเรื่องการเดินป่าพระห้าร้อย
มีพระจอมศาสดานำหน้าสงฆ์                   เดินในพงไพรใหญ่มิใช่ย่อย
จึงเนรมิตกุฎีมิใช้น้อย                               เอาไว้คอยรับสงฆ์ในพงไพร
พระบรมศาสดาพระอานนท์                      พระสารีบุุตรบุคคลผู้ยิงใหญ่
พระสีวลีมีชื่อเลื่องลือไกล                        อยูู่ในไพรไกลลิบสามสิบวัน
จึงเสด็จกลับมายังอาราม                         อันมีนามยืนยาวคนกล่าวขวัญ
คือวัดบุพพารามนามสำคัญ                     พร้อมเณรชั้นอรหันต์อันลือชา ฯ   (๘๔ คำ)


                                                                            ๑๘  มกราคม  ๒๕๓๓
                

๓๕ นิทานเรื่อง พระอานนท์นิพพานกลางหาว

๓๕. นิทาน

เรื่อง พระอานนท์นิพพานกลางหาว

     ๐ มีนิทานนานสุดครั้งพุทธกาล       เป็นนิทานเรื่องจริงทุกสิ่งศรี

พระอานนท์อรหันต์ชั้่นเลิศดี                ท่านก็มีปาฎิหารย์กาลสุดท้าย

พระอานนท์พุทธอนุชา                        เป็นเจ้าฟ้าสืบกษัตริย์สมบัติหลาย

สหชาติพุทธานุชาชาย                        มีร่างกายคล้ายสุดพระพุทธองค์

แต่เตี้ยกว่าห้านิ้วพระสุคต                    ผิวหมดจดเทียบชั้นสุวรรณหงส์

เป็นคู่บุญบริสุทธิ์พุทธวงศ์                   อายุยงยืนร้อยยี่สิบปี

สี่สิบห้าปีองค์ทรงผนวช                      ก็เข้าบวชตามเท้าพระเจ้าพี่

ติดตามองค์ทุกเวลาทั้งตาปี                ดั่งเงาที่ทอดฉายจากกายองค์

ขอพุทธานุญาตฉลาดล้ำ                    พระต้องจำทำตามความประสงค์

ตรัสสอนธรรมแก่ใครดั่งใจจง              จะต้องทรงเล่าใหม่ให้ได้ฟัง

ได้จีวรเนื้อดีอันมีค่า                             ขอจงอย่ามอบให้ในภายหลัง

อย่าให้นอนร่วมที่กุฎีดัง                       เมื่อยามนั่งเฝ้าองค์ด้วยจงใจ

ถ้าผู้ใดใครเขาขอเฝ้าแหน                   เพราะสุดแสนศรัทธาเวลาไหน

ถ้ามาขออนุญาตโอกาสใด                  ขอจงให้เข้าเฝ้าทุกคราวครั้ง

ใครนิมนต์พระองค์ไปทรงฉัน              ซึ่งจังหันที่บ้านเรือนชานต้ัง

อย่าพาอานนน์ตามไปลำพัง                จะขอนั่งเฝ้าที่กุฎีทอง

ขอห้าข้อพระองค์จงอนุมัติ                  จะถือสัจจะไว้มิให้หมอง

เพ่ื่อป้องกันคนเขามากล่าวฟ้อง          ว่าเป็นน้องจึงโปรดประโยชน์ยาว

พระพุทธองค์ก็ทรงอนุญาต                 มิได้ขาดข้อไหนที่ได้กล่าว

จึงปฎิบ้ติพระองค์เจาะจงราว               เหมือนเทพท้าวเทวัญโดยมั่นคง

สี่สิบห้าปีพระตถาคต                           จนหมดวันรูปขันธ์อันสูงส่ง

พระอานนท์อุปฐากลำบากองค์            โดยซื่อตรงจงรักสุดภักดี

จนพระองค์อายุบรรลุเข้า                     เจ็ดสิบเก้าปีควรโดยถ้วนถี่  

พระจึงกล่าวภาษิตนิมิตมี                     ว่าอิทธิบาทสี่นี้มีฤทธิ์

ผู่้บำเพ็ญภาวนาสมาบัติ                       โดยถือสุัุตย์มั่นดีย่อมมีสิทธิ์

จะบรรลุอายุกัปป์สรรพชีวิต                  ถ้าใครคิดปรารถนามีอายุ

พระอานนท์เป็นมนุษย์ปุถุชน               จึงอั้นอ้นดำริสติผุ

มิได้ทูลอาราธนาว่าสาธุ                       ขอบรรลุขัยร้อยยี่สิบปี

คนภายหลังจึงโกรธโทษอานนท์         ว่าเป็นคนโง่งมไม่สมที

อุปฐากพุทโธยอดโยคี                         จึงไม่ปรีชาฉลาดอาราธนา

ถ้าแม้นอาราธนาในคราน้้น                   พระภควันสมมาดปรารถนา

พระจะมีอายุลุชรา                                ประมาณว่ามากแม้นนับแสนปี

เพราะฟังไม่ได้ศัพท์จับกระเดียด         ฟังเฉียดเฉียดสอบสวนไม่ถ้วนถี่

อายุกัปป์ภาษาพระบาลี                       สมัยนี้คนเราไม่เข้าใจ

อายุกัปป์แปลว่ามีอายุ                         ไปจนลุใจเราสักเท่าไหน

ถ้าพอใจจะมีชีวิตวัย                             ก็อยู่ไปได้เท่าเราต้องการ

"สัมมาสังกัปปะ"คำพระนี้                     คำบาลีแปลได้ดั่งใจขาน

ว่าดำริขอบคำที่ชำนาญ                       คำโบราณ"กัปปะ" ท่านละไว้

แปลว่า "ความปรารถนา"ถ้าประสงค์    แปลว่า"จงใจมั่นไม่่หวั่นไหว"

เช่นพระพุทธเจ้าของเราไซร้                ดั่งพระทัยจะอยู่ดูโลกา

สักร้อยยี่สิบปีนี่ก็ได้                              สมพระทัยมุ่งมาดปรารถนา

แต่"อนิจจังทุกขังอนัตตา"                    เกิดแก่ตายวายชีวาสัจจาจริง

จะทรงอยุ่ดุโลกที่โศกเศร้า                   สักร้อยเก้าสิบปีเป็นที่ยิ่ง

จะทรงทนทรมานสังขารสิง                  เป็นปุ่เจ้าเข้าสิงเพื่อสิ่งใด

พระอานนท์อาราธนาว่าสาธุ                 จงอายุยืนยงดำรงขัย

อาจจะรับนิมนต์ด้วยจนใจ                     คงอยุ่ไปสักร้อยยี่สิบปี

พระอานนท์เป็นมนุษย์ปุถุชน               จึงอั้นอ้นคำพระชินสีห์

ไม่อาราธนาอยู่นานเป็นการดี               ไม่เป็นที่ทรมาพระอาจารย์

ครั้นอายุลุชราพรรษาเสร็จ                    แปดสิบเอ็ดหัวฝนชนเรียกขาน

พระปลงชนมายุว่าลุการ                       ควรนิพพานโดยพลันในวันเพ็ญ

สิบห้าค่ำเดือนสามยามสงบ                 จึงปรารภพระชนม์ให้คนเห็น

ว่ากายเราแก่ชราน่าลำเค็ญ                  เปรียบดั่งเช่นเกวียนเก่าก็เท่ากัน

อีกสามเดือนพอดีแแต่นี้ไป                  พอถึงในวันเพ็ญเดือนหกนั่น

วันวิสาขะเป็นเพ็ญพระจันทร์               เราจะพลันถึงกาลนิพพานแล้ว

พระอานนท์ได้ยินแทบสิ้นสติ              โอ้เราสิผิดแท้โดยแน่แน่ว

ทรงเผยพระพจนีย์มีวี่แวว                    ยังฟังแว่วในโสดเหมือนโปรดปราน

จะให้เราอาราธนาว่าสาธุ                     จงอายุยืนหยัดบรรทัดฐาน

อายุกัปป์เหมือนว่าถุ้าต้องการ             จะอยู่นานเท่าไรก็ได้จริง

เรามาลืมเสียสิ้นได้ยินแว่ว                   ก็สอดแคล้วหวิดไวไปทุกสิ่ง

ไม่กราบทูลอาราธนาว่าประวิง             น่าชังชิงใจตนเป็นพ้นไป

เราก็เป็นแต่มนุษย์ปุถุชน                     ยังไม่พ้นโสดาบันชั้นไหนไหน

พระจอมเกล้าจะจากพรากไปไกล       จะพึ่งใครได้เล่าโอ้เรานี้

พระอานนท์หม่นหมองยืนร้องไห้        เดินออกไปพ้นพระกุฎีศรี

เหนี่ยวประตูอยู่ที่พระธรณี                   โศกโศกีร้องไห้อาลัยรัก

อาลัยพระทศพลเป็นพ้นคิด                 รักยิ่งกว่าชีวิตจิตประจักษ์

มอบถวายชนมานมานานนัก                สุดแสนภักดีพระภควัน

แสนสงสารตัวตนคนอาภัพ                  แสนแรงรับช่วงไช้ไม่ไหวหวั่น

สี่่สิบห้าปีตืนทั้งคืนวัน                          โสดาบันก็ไม่ลุดังจใจ

ต่อแต่นี้แล้วใครที่ไหนเล่า                   จะให้เราพึ่งพาได้อาศัย

ก็เราศิษย์พรสุคตปรกฎไป                   ก็แล้วใครจะรับบังคับบัญชา

ใครจะรับอบรมบ่มนิสัย                         ให้เราได้จนในไตรสิกขา

เพราะแม้นแต่องค์พระศาสดา               ยังไม่สามารถสอนแต่ก่อนไร

โอ้ว่าแสนอาภัยอัปภาคย์                     จนไม่อยากอยู่ที่กุฎีใหญ่

เราอยากด้ันธุดงค์เข้าพงไพร               ไปสิ้นใจอนาถาในป่าดง

พระพุทธองค์ทรงญาณบันดาลผล       เห็นอานนท์ร้องไห้อย่างไหลหลง

ให้พระไปตามมาหาพระองค์                แล้วก็ทรงตรัสว่าแน่ะอานนท์

จะหาใครในสงฆ์พระองค์อื่น                ซึ่งเป็นพื้นเพือนกันในชั้นต้้น

จนบัดนี้ไม่มีแม้สักคน                          ที่เป็นก้นห้องพระศาสดา

สี่สิบห้าปีถ้วนคำนาณดู                       เธอเป็นคู่ชีวิตคิดหหลังหน้า
รับหน้าที่เยี่ยมยอดตลอดมา               ไม่่ผิดพลั่งท้ังทิวาและราตรี
จะหาใครในโลกอันโศกเศร้า              ไม่เทียบเท่าอานนท์เจ้าน้องพี่
จะโศกเศร้าเสียใจทำไมมี                    ต่อแต่นี้สามเดือนไม่เคลื่อนคลา
จะสำเร็จอรหัตจะตัดโลก                     จะสิ้นโศกสัจจริงทกสิงสาร์
ในวันที่ท่านต้ังสังคายนา                     ที่มหาสัตบรรณสำคัญนัก
พระอรหัตห้าร้อยจะคอยเธอ                เข้าเสนอพระสูตรพิสุูจน์หลัก
อรหัตต์แวดล้อมอยู่พร้อมพรัก             เธอก็จักสิ้นโศกวิโยคทุกข์
เราขอบใจอานนท์เป็นพ้นที่                 ร่วมชีวีกันมาอย่างผาสุก
พ้นศัตรูหมู่่มารมารานรุก                      ไปร่วมยุคพระนิพพานนับล้านปี    
กาลก็เป็นจริงทุกสิ่งสัจจ์                      พระอานนท์ได้ตรัสสัจธรรมสี่
ด้วยเจโตวิมุตติหลุดโลกีย์                   ในวันที่ทำสังคายนา
มีอายุลุกาลนานเต็ฺมที่                          ได้ร้อยยี่สิบปีชันษา
ท่านเดินทางไปยังฝั่งคงคา                  อันชื่อว่าแม่น้ำ"โรหิณี"
เป็นแม่น้ำกั้นกลางระหว่างญาติ            เป็นเชื้อชาติกษัตราสง่าศรี
ค้่่นกรงกบิลพัสตุ์ฝั่งนัทที                      กับธานีเทวทหะนคร
เกรงว่าญาติสองฝ่ายจะอายหน้า          เข้ารบราฆ่าฟันกันกระฉ่อน
เพราะแย่งอัฎกันเข้าฟันฟอน                จึงผั่นผ่อนเข้าญาณบันดาลฤทธิ์
น่ั่งเข้าฌาณเตโชสมาบัติ                      แล้วเหาะลัดขึ่้นฟ้าประกาศิต
สูงชั่วเจ็ดลำตาลสะท้านทิศ                 ให้ไฟติดไหม้ร่างกลางนภา 
อัฎร่วงลงยังฝั่งท้ังสอง                         ญาติพี่น้องรับไว้ใส่เกศา
เอาอัฎเจ้ากูไปบูชา                               มีค่ากว่าแก้วเก็จเพชรมณี
พระอานนท์ปาฎิหารย์บันดาลฤทธิ์       ให้ไฟติดกลางฟ้านภาศรี
เมื่ออายุลุร้อบยี่สิบปี                             พระธาตุมีบูชามาทุกวัน  (๑๐๒ คำ)


                                                                    ๑๗ มกราคม ๒๕๓๓

 * พระพุทธเจ้าทรงมีพระชนมายุ  ๘๑ หัวฝน ชนเดือนหก ๑๕ ค่ำ                 

     

                                                                        

            

๓๔ นิทานเรื่อง ฝนหิมะห้าสี

๓๔.นิทาน

เรื่อง ฝนหิมะห้าสี

     ๐ มีนิทานนานสุดครั้งพุทธกาล        เป็นนิทานเรื่องจริงทุกสิ่งสาร์

เมื่อพระองค์ยังทรงพระชนมา               อยู่กรุงสาวัตถีบุรีรมย์

สถิตพระเชตวันอันตระการ                    ณ วิหารคันธาพระอาศรม

ทรงทราบด้วยพระญาณอันอุดม           ทรงชื่นชมพระมหานามะชี

ซึ่งเดินทางไปประกาศพระศาสนา        ณ มัจฉิกาสัณฑ์นครอันมีศรี

ได้เทศน์โปรด "จิตตะ"คฤหบดี             ลุธรรมมีดวงตาโสดาบัน

อันจิตตะคฤหบดีคนนี้เล่า                     มีบุญเก่าดีจริงเป็นมิ่งขวัญ     

จะลุเป็นพระอนาคามีพลัน                    ยังติดตันเพราะพระสุธรรมา

ยังเป้นปุถุชนมื่ดมนอยู่                          ยังเป็นผู้มีจิตริษยา

ต้องใช้พระอรหันต์มีปัญญา                  จึงจะสามารถสอนบวรธรรม

ให้เหมาะสมแก่จริตของจิตตะ               ของคฤหบดีไว้มิใช่ต่ำ

ทั้่งจะช่วยให้บรรลุพระสุธรรม               จะกระทำให้สว่างทางนิพพาน

จึงใช้พระโมคคัลลาน์พระสารีบุตร       ให้รีบรุดเข้าไปยังไพรสาณฑ์

เพื่อโปรดจิตตะคฤหบดีมิทันนาน         จนถึงบ้านมิจฉิกาสัณฑานคร

จึงพระอัครเอกสาวก                            รีบเดินบกไปพลันมิผันผ่อน

พร้อมพระสงฆ์พันเศษประเวศจร         ผ่านดงดอนแดนป่าวนาลี

พระโมคคัลาน์มีฤทธิ์ประสีทธี              พระสารีบุตรเลิศประเสริฐนัก

มีชื่อเสียงโ่ด่งดังฟังกระฉ่อน                อุตส่าห์จรมาสู่ให้รู้จัก

รีบเดินทางโดยไวไปรับพักตร์              โดยจงรักภักดีสุดขีวิต

เดินทางไปรับถื่งสักครึ่งโยชน์              แสนปราโมทย์ใหญ่หลวงในดวงจิต

จัดภัตตาหารหวานมันทุกชนิด             เข้าบูชิตประเคนพระเถรดัง

พระสุธรรมโกรธพิโรธนัก                      เหมือนมาหักหน้าตนแต่หนหลัง

จึงหนีแต่เข้าตรูไม่อยุ่ยั้ง                       มุ่งไปยังนิเวศพระเชตพน

ก่อนจะไปยังอุตส่าห์แวะมาขู่               ว่าไม่อยู่แล้ววัดที่ขัดสน

ขอคืนวัดเศรษฐีตระหนี่ล้น                   พระวัตตนแต่ไม่คิดใยดี

พอพระใหญ่มาสู่วิ่งจู่จับ                       เดินไปรับครึ่งโยชน์โปรดเต็มที่

พวกทำบุญเอาหน้าบ้าเต็มที               คงจะมีบุญฉาวเป็นข่าวดัง

แล่้วเดินทางโดยด่วนคร่ำครวญคิด      ถึงท่านจิตตะคหบดีที่อยู่หลัง

ดั้นดงเดินรุดไม่หยุดยั้ง                        ไปถึงยังเชตวันโดยทันใด

เข้าเฝ้าพระพุทธองค์ตรงพระพักตร์      ระล่ำระลักทูลแจ้งแถลงไข

ไม่อยู่ "วัดอัมพาฎกวัน"ไพร                 เศรษฐีใหญ่ทำถวายเพราะอายคน

พระพุทธองค์ทรงฟังตรัสส่ังว่า             ไปขอขมาเศรษฐีจะมีผล

ท่่านบรรลุเป็นพระอริยบุคคล                เธอยังเป็นปุถุชนจึงพ้นภัย

พระสุธรรมเดินกลับตามรับสั่ง               เข้าไปนั่งขอขมาค่อยปราศรัย

ท่านเศรษฐีนิ่งเลยเมินเฉยไป               ไม่พูดจาปราศรัยอภัยทาน

ท่านสุธรรมกลับมาหาพระเจ้า               เศรษฐีเขาเฉยชาไม่ว่าขาน

พระพุทธองค์ทรงเพ่งเล็งพระญาณ      ก็แจ้งการเศรษฐีมีมานะ

จึงส่งพระคนกลางเดินทางไป              เป็นสักขีขานไขให้กระจะ

ท่านเศรษฐีฟังพจน์ก็ลดละ                  ถวายพระสรรเพ็ชรให้เสร็จไป

แล้วขอโทษพระสุธรรมทีทำการ          รับพระทางต่างบ้านเป็นการใหญ่่

เหมือนช้ามหน้าพระสุธรรมให้ช้ำใจ      จงอภัยให้ข้าจงอย่าเคือง 
พระสุธรรมก็ให้อภัยตอบ                       ให้ชื่นชอบเชยชดกันหมดเรื่อง
จึงท่านเศรษฐีใหญ่ใจประเทือง             จัดแจงเครื่องบูชาสักการะ
จะไปไหว้จอมมนุษย์พระพุทธองค์        อันสูงส่งสุดฟ้าสาธุสะ
เราบรรลุโสดาเป็นอาริยะ                       ยังไม่ปะพระพักตร์แต่สักที
จึงเตรียมเกวียนไม่น้อยห้าร้อยเล่ม        บรรทุกเต็มเครืองใช้ปัจจัยสี่
เครื่องเสบียงเลี้ยงพระและเณรชี           ประสกสีกาเดินไปเกินพัน
พระพุุทธองค์ทรงญาณปานเทพเจ้า      แลเห็นเหล่าชาวเมืองแน่นเนืองนั่น
กำลังเดินมุ่งหน้ากันมาพลัน                  จึงสรวลสันต์หรรษากับอานนท์
พระอานนท์แปลกใจอะไรนั่น                 พระไม่เคยสรวลสันต์สักกี่หน
ถ้าสรวลสันต์คร้ังใดไม่ชอบกล               มักได้ยลเรื่องผิดพิศดาร
จึงทุลถามพระองค์ทรงพระสรวล            ควรมิควรอย่างไรโปรดไขขาน
พระตรัสว่าวันนี้มิทันนาน                         ประมาณกาลบ่ายเย็นเป็นเวลา
ท่านจิตตะอุบาสกทายกใหญ่                  จะพาไพร่พลพันด้ันมาหา
มาไม่มาเปล่าเปล่ายังเอามา                   หิมะห้าสีหกมาตกลง
สูงจนท่วมหัวเข่าของเรานี่                      ในเนื้อทีแปดกรีสเกินประสงค์
ครั้นบ่ายคล้อยน้อยแสงพระสุริยง            เกิดเหตุตรงตามตรัสดำรัสนั้น
พระภิกษุห้าร้อยเคลื่อนคล้อยมา             เดินนำหน้าประสกสีกานั่น
อีกห้าร้อยรวมมากว่าหนึ่งพัน                  มาถึงพระเชตวันวนารามฃ
ท่านจิตตะคหบดีรี่เข้ามา                         กราบบาทาพระทศพลหนที่สาม
กอดพระบาทจุมพิตลงติดตาม                 น้ำตาลามไหลปลื้มจนลืมตัว
พลันหิมะห้าสีมีต่างต่าง                           สีเหมือนอย่างรุ้งน้ำพรมพรำทั่ว
ตกท่วมเข่าคนน้ันตัวสั่นรัว                       พากันกลัวบุญญาพระบารมี
พวกชาวเมืองสาวัตถีแสนดีใจ                  มิเคยได้เห็นจริงทุกสิ่งศรี
หิมะห้าสีมาเกลือนธานี                             ในคร้ังนี้่อัศจรรย์ลือกันอึง
พระอานนท์ทูลถามถึงความหลัง              หิมะหลั่งครั้งนี้เป็นที่หนึ่ง
มีห้าสีแสนงามสุดคำนึง                            มีบญถึงอัศจรรย์ด้วยฉันใด
พระพุทธองค์ทรงตรัสดำรัสเล่า                ถึงบญเก่าเศรษฐีจะมีไหน
เคยเกิดในพุทธกาลเนิ่นนานไกล              ในสมัยพระปทุมุตระ
เคยทำบุญสุนทานเป็นการใหญ่                ว่าให้ได้ประสบได้พบปะ
พระพุทธเจ้าอนาคตไม่ลดละ                    สำเร็จพระอรหันต์อนันตกาล
แล้วเวียนเกิดเวียนตายมาหลายชาติ         เกิดในศาสนาพุทธสุดไพศาล
พระพุทธกัสสปะนั้นมิทันนาน                     เป็นนายพรานล่าเนื้อในแดนดง
ได้พบพระนอนอยู่เชิงภูผา                         นึกศรัทธาเลื่อมใสในพระสงฆ์
จึงนิมนต์มาฉันอย่างบรรจง                        ต้ังเตาลงสองเตาในเหย้าเรือน
ทั้งหุงข้าวย่างเนื้อเพื่อถวาย                       โดยมุ่งหมายบุญดีไม่มีเหมือน
มีพระสองรูปเลียมมาเยี่ยมเยือน                 บอกให้เพือนหญิงชายถวายแทน
เอาข้าวเนื้อไปถวายพระชายป่า                  ที่อดอาหารยากลำบากแสน
เก็บดอกไม้งามระหงในดงแดน                   เอาไปแขวนบูชาไว้หน้าพระ
แล้วตั้งจิตอธิษฐานสาบานตัว                      เกิดในชั่วชาติใดก็ได้ปะ
ได้ทำทานพระเณรอย่าเว้นละ                      ให้ฝนชะเกศาข้าทันที
ให้หิมะห้าสียินดีตก                                      ลงบกศกของข้าถึงห้าสี
เหมือนฝนที่ตกพลันในวันนี้                         ในวันที่ข้าหมายถวายทาน
ในวันที่นายพรานทำทานนั้น                        ต้่องบุกบั่นเดินป่าโดยกล้าหาญ
เพราะฝนตกใหญ่นองเต็มท้องธาร               พระต้องอดอาหารอยู่ในดง
บุญนายพรานลำบากเดินตากฝน                 เดินดั้นด้นเข้าไพรใจประสงค์
ให้ทานพระอดอาหารใจมั่นคง                     บุญจึงส่งเสริมเขาในคราวนี้
จิตตะคหบดีเปรมปรีดา                                 แสนศรัทธาคำตรัสจรัสศรี
จึงลุธรรมโดยพลันในทันที                           เป็นอนาคามีบุคคลพลัน
พระสุธรรมภาวนารักษาจิต                           จนสัมฤทธิลุพระอรหันต์
พระพุทธองค์ทรงโปรดลดโทษทัณฑ์          จึงได้บรรลุวิมุติหลุดโลกีย์   (๙๒ คำ)

                                                                           ๑๗ มกราคม  ๒๕๓๓